sobota, 29 grudnia 2018

W co ostatnio pakuję swój bagaż, czyli o moich nowych torbach ORTLIEB

W tym roku używałem kilku nowych elementów mojego wyposażenia podróżnego. Wśród sprzętu, który miałem okazje przetestować, były torby podróżne niemieckiej firmy ORTLIEB. Firma specjalizuje się w produkcji sakw rowerowych oraz toreb i akcesoriów podróżniczych, wykonanych z wodoodpornych i wysoce odpornych na przetarcie materiałów. Jeśli dodamy, że produkty wykonywane są w Niemczech, a co ważniejsze, Ortlieb daje na nie 5‐letnią gwarancję, to możemy się spodziewać sprzętu wysokiej jakości.

Wyjazdy, które prowadziłem w tym roku, można podzielić na trzy grupy: trekkingi, na których sprzęt biwakowy i duże bagaże były niesione przez konie (tak to wygląda na organizowanych przeze mnie wyjazdach do Ladakhu), trekkingi, podczas których duże bagaże noszone są przez wynajętych tragarzy, oraz wyjazdy turystyczne, podczas których podróżujemy autokarem (czasami minibusem) i śpimy w hotelach lub pensjonatach.

Na wyjazdach tej trzeciej kategorii, oczywistym wyborem dla większości zdaje się walizka. Tyle że ja walizki nie posiadam, a i uważam, że jej użyteczność kończy się wraz z końcem chodnika – albo innymi słowy: walizki zdają się dobrym rozwiązaniem, pod warunkiem, że jest je po czym ciągnąć, a w budynkach jest winda. A na wyjazdach do Indii i Nepalu, które prowadzę najczęściej, nie zawsze tak jest. Chodnik często jest na tyle dziurawy, że groziłby urwaniem kółeczek walizki, w hotelach często wind nie ma, tym bardziej na dworcach kolejowych i wszelkich miejscach wymagających przemieszczania się pieszo z bagażem. Na dodatek, luki bagażowe autobusów, którymi przemieszczamy się w Indiach czy Nepalu dalece różnią się od przystosowanych do walizek autokarów używanych w Europie. Jest w nich często brudno, ciasno, i zdarza się, że oprócz bagaży podróżnych, jest w nich koło zapasowe czy inne części pojazdu albo nie zawsze szczelny pojemnik z olejem. Na niektórych drogach Himalajskich, chociażby w moim ukochanym Ladakhu, zamiast autokarem jeździmy często minibusem, a bagaż ląduje na dachu. Słowem, nawet gdybym miał walizkę, to raczej obawiałbym się, że na takim wyjeździe mocno mi się ona zniszczy, a do jej wnętrza dostanie się kurz, deszcz, tudzież inne niechętnie widziane wśród jej zawartości substancje.

Na wyjazdach trekkingowych oczywistym wyborem zdaje się plecak. (Na marginesie, dla niektórych to tak oczywiste wcale nie jest, bo na popularnych szlakach trekkingowych Nepalu nierzadko widzi się tragarzy noszących walizki! Podejście takich turystów uważam za absolutnie haniebne i błagam, żeby wszyscy czytający ten tekst, którym taki pomysł przyszedł do głowy, nie przystępowali do jego realizacji.) O kwestiach związanych z szacunkiem dla pracy tragarzy, ich bezpieczeństwem i moich poglądach na temat ładunku oddawanego tragarzowi, napisałem w innym miejscu tego blogu. Tragarzowi powinniśmy przekazać ładunek niezbyt ciężki i wygodny do niesienia; uważam jednak, że przesadą jest inwestowanie 1000+ zł w najnowszy technologicznie plecak, jeśli idziemy na trekking, na którym bagaż niesiony będzie przez tragarza.

Na trekach, na których główny bagaż niesiony jest przez juczne zwierzęta, duży plecak jest zupełnie niepotrzebny, przynajmniej podczas samego trekkingu. Z kolei niedopuszczalne jest pakowanie się w walizkę, bo – zdaje się – jest rzeczą oczywistą, że generowanie dodatkowego, niepotrzebnego obciążenia dla zwierzęcia, ciężko pracującego na znacznej wysokości, jest bezduszne. Na takich wyjazdach jednak, na biwakach oraz często przed trekkingiem i po jego zakończeniu, trzeba swój bagaż przenieść kilkadziesiąt, czasami kilkaset metrów, i dlatego ważne, by nasz bagaż do takiego noszenia się nadawał. Na wielu trekkingach, zwłaszcza gdy bagaż niesiony jest przez zwierzęta, jest sporo kurzu i nawet jeśli obsługa treku ładuje bagaże w jakieś worki, nim zostaną one umieszczone na zwierzęciu, to rzadko są one wystarczającą ochroną. Oczywiście na wielu trekach może zdarzyć się deszcz – ważne więc, by przynajmniej najważniejsze elementy naszego wyposażenia, były chronione przed wodą.

Testowałem dwa produkty Ortlieb'a:

Duffle, to torba klasycznego typu – na ramię, z suwakiem przez środek, umożliwiającym łatwy dostęp do zawartości. W tym wypadku suwak jest wodoszczelny! Zgodnie z danymi producenta, zawartość torby nie zostanie zamoczona, nawet gdy znajdzie się ona pod wodą (dolna część max. 1m) na 30min! Producent zapewnia również całkowitą ochronę zawartości przed kurzem i pyłem.

Duffle Ortlieb'a to nie tylko wodoszczelna torba na ramię. Produkt wyposażony jest w dwa szerokie, miękko wyściełane, regulowane pasy, umożliwiające w miarę wygodne noszenie torby na plecach. To oczywiście nie jest wygodny plecak, zwłaszcza gdy torba jest ciężka, ale torba zdecydowanie sprawdza się, gdy trzeba wygodnie przenieść bagaż kilkaset metrów, a awaryjnie pewnie i kilka kilometrów. Zachowujemy przy tym wygodę dostępu do wnętrza za pośrednictwem suwaka biegnącego przez całą długość torby.

Duffle'a używam na wyjazdach trekkingowych, podczas których bagaż główny transportowany jest przez zwierzęta, oraz na wycieczkach autokarowych / mini‐busikowych. W tym roku testowałem go na dwóch trekkingach w Ladakhu i na kilku objazdówkach w Indiach i w Nepalu. Na trekkingach, główną zaletą w stosunku do plecaka, którego używałem w poprzednich latach, jest łatwy dostęp do zawartości torby. Po dojściu do biwaku jeden ruch otwierający suwak umożliwiał mi, dostanie się do dowolnej części ekwipunku. Jednocześnie po drodze, kiedy bagaż jechał na koniu, kompletnie nie musiałem się martwić o pył, którego w Ladakhu jest sporo, ani o deszcz, którego wprawdzie tu być nie powinno, ale w tym roku ścigał nas dość skutecznie. Na wycieczkach objazdowych, na których bagaż jechał na dachu albo w ciasnym i niezbyt czystym luku bagażowym, zupełnie nie musiałem się przejmować kurzem czy deszczem, a podczas podróży pociągiem, łatwo mogłem się przemieszczać z bagażem po dworcach czy wagonach i – znów – zupełnie niestraszny mi brud w wagonach, których czystość odbiega od standardów, do których jesteśmy przyzwyczajeni w Europie.

Torba Duffle ma umiarkowaną wagę (niespełna 1,5 kg dla 110l). Po powrocie do domu łatwo ją umyć – ja po prostu płuczę ją pod prysznicem – i łatwo przechować, bo zwinięta zajmuje niedużo miejsca. Duffle dostępny jest w czterech rozmiarach (40l, 60l, 85l, 110l; jest też wariant z kółkami) – ja używam największej. To oczywiście za dużo na większości wyjazdów, ale kupując ją, uznałem, że posiadając jedną, lepiej mieć większą – na wypadek, gdyby potrzebne byłoby mi więcej przestrzeni. Sądzę, że torba sprawdziłaby się doskonale podczas dość aktywnej podróży z małym dzieckiem, jaką odbyliśmy w marcu (przed moimi zakupami toreb Ortlieb'a), podczas której na naszą trójkę mieliśmy jeden bagaż główny.

X‐Tremer to wór transportowy wyposażony w szelki umożliwiające noszenie go na plecach. Oczywiście to nie jest plecak ze stelażem i pasem biodrowym umożliwiający wygodne przenoszenie znacznych ładunków na długich trekkingach, ale zdaje się rozsądną alternatywą dla plecaka, w sytuacji, gdy do przeniesienia jest ładunek o umiarkowanej wadze, dzienne odległości do pokonania nie są bardzo duże, a cały trekking nie jest bardzo długi. Mój X‐Tremer to wersja XXL (150l, 1,3 kg). Wyposażony jest w szerokie, miękko podścielone, dość wygodne, profilowane szelki, oraz pas piersiowy umożliwiający spięcie szelek dla wygodniejszego noszenia. (Szczerze mówiąc, jak widziałem ten wór po raz pierwszy, to myślałem, że mocowanie tych szelek jest niewystarczające – są one zamocowane do specjalnej łaty przyklejonej do torby. Po prostu sądziłem, że takie mocowanie nie utrzyma większego ciężaru. Tymczasem, wg danych producenta zostały one tak zaprojektowane, by w worze można było przenosić ładunki o masie do 220 kg! Po moich tegorocznych wyjazdach nie mają śladów zużycia, choć oczywiście takie ciężary nie były w nim noszone.) X‐Tremer'a używam na trekkingach w Himalajach Nepalu, na których pracuję jako lider – w tym roku testowałem go dwukrotnie podczas treków do Bazy pod Everestem. Testowałem i testowali wynajęci przeze mnie tragarze. Nieśli w nim ładunek ważący ok. 20 kg (zobacz o tragarzach w innej części tego blogu); bez problemu do mojego wora oprócz mojego bagażu mieścił się mały plecak tragarza – z jego rzeczami, dzięki czemu nie musiał on dodatkowo swojego bagażu troczyć do mojego, co niewątpliwie poprawiało wygodę noszenia. Tragarze nie narzekali na niewygody, nosząc mojego X‐Tremer'a, a ja nie martwiłem się, że mój ładunek zmoknie, czy się zabrudzi. To niewątpliwa zaleta. Zwykle, korzystając z plecaka, najważniejszą część ekwipunku – śpiwór, część ubrań – przed spakowaniem do plecaka ładuję do nieprzemakalnego worka. Używając X‐Tremer'a, to zupełnie nie jest potrzebne.

Jeszcze słowo o rozmiarze. Oczywiście, na wyjazdach, o których napisałem, jestem daleki od wykorzystania pełnej objętości 150l, które można do mojego X‐Tremer'a XXL zmieścić. Jest jeszcze wersja X‐Tremer XL (113l, 1,15 kg). Ja swojego wybrałem z dwóch powodów: wór w wersji XXL w przekroju jest prostokątny, w odróżnieniu od wersji XL, która ma okrągłe dno. Wydawało mi się, że ten z dnem prostokątnym będzie po prostu wygodniejszy do noszenia. Drugi powód to większa użyteczność wersji XXL – w przypadku wyjazdu z dużym plecakiem, X‐Tremer XXL może służyć jako worek ochronny do zapakowania plecaka na czas podróży.

Po dobrych doświadczeniach z tego typu torbami, które w tym roku służyły mi do pakowania głównego bagażu, myślę o małym brudo‐ i wodo‐ odpornym plecaku. Nie planuję, by zastąpił mi on mój mały plecak trekkingowy, który używam, prowadząc grupy – na trekkingach potrzebuję bardzo wygodnego ok. 35l, który zmieści aparat, niezbędne dokumenty grupy, apteczkę, ciepłe ciuchy. Myślę raczej o plecaku na objazdy m.in. po Indiach i Nepalu, który nie musi mieć świetnego systemu nośnego, ale za to skutecznie chronić będzie zawartość przed deszczem i wilgocią, a jednocześnie będzie odporny na trudne warunki podróży. Ortlieb ma od pewnego czasu w ofercie plecak Gear‐Pack, który zdaje się spełniać te założenia, ale ja zamierzam się przyjrzeć nowemu produktowi, który dostępny będzie w połowie przyszłego roku – czekam na Ortlieb Atrack!


niedziela, 10 września 2017

Dlaczego Langtang

Od dawna chciałem jechać do Langtangu. Pewnie m.in. dlatego, że to jeden z tych rejonów Himalajów Nepalu, w którym nie leży żaden z ośmiotysięczników. To zdawało się obiecywać nieco mniej turystów, a zatem spokojniejsze obcowanie z dziką przyrodą i szansę na bliższe spotkania z lokalną ludnością. Miałem jechać na przełomie kwietnia i maja 2015 – między trekiem, który prowadziłem w Rejonie Everestu, a wędrówką, którą miałem zaplanowaną na późniejszą wiosnę, w Ladakhu. Trzęsienie ziemi 25 kwietnia, które przeżyłem w Katmandu, pokrzyżowało te plany.
 
Położony stosunkowo blisko stolicy Langtang jest jednym z tych rejonów Nepalu, które podczas ostatniego trzęsienia ziemi ucierpiały najbardziej. Wąska, stromościenna dolina rzeki sprzyja osuwiskom i lawinom, których trzęsienie ziemi uruchomiło tu wyjątkowo dużo. Główna osada rejonu – wieś Langtang – została dosłownie zmieciona, kiedy chwilę po wstrząsie uderzyła w nią masywna lawina lodowo-kamienna.
 
Wiosną 2016 roku udało mi się wyskoczyć do Langtangu ledwie na trzy dni. Nie dość, by wejść w głąb doliny, do Kyanjin Gompy – ostatniej osady w dolinie, położonej pod siedmiotysięcznikiem Langtang Lirung (7234m), ale wystarczająco, by dojść do ruin wsi Langtang. Mijał rok od tragedii. Trudno było uwierzyć, że tam kiedyś była wieś! Z trudem można było wskazać miejsca, w których stały niegdyś domy. Ostał się fragment jednego budynku – przyklejony do ściany, z której nadszedł kataklizm.
 
Pamiętam spotkanie z jednym z mieszkańców, który przeżył tylko dzięki temu, że w trakcie trzęsienia był poza wsią. Stracił całą rodzinę. Pewnie nigdy nie zapomnę jego opowieści. Pamiętam też moje zaskoczenie na widok odbudowywanych domów. Już wtedy we wsi był przynajmniej jeden nowy, skromny guesthouse. Jakaż siła jest w tych ludziach, że potrafią podnieść się po takiej tragedii!
 
Wiosną tego roku we wsi Langtang funkcjonowało już kilka schronisk. Poza główną wsią, w innych osadach, zniszczenia są znacznie mniejsze, choć miejscami duże. Część schronisk przetrwała, część została wyremontowana, część jest w budowie. Odnowiono i naprawiono ścieżkę na szlaku, którą miejscami zniszczyły lawiny i osuwiska. Dolina jest dostępna dla trekkerów. Turyści z zachodu wracają. Langtang w pełni na to zasługuje – to piękny i spokojniejszy niż najpopularniejsze rejony zakątek Himalajów, a poza tym – cóż, warto przyjeżdżać tu, by wesprzeć lokalną ludność. Jestem przekonany, że właśnie odwiedzając te miejsca, najlepiej pomagamy w powrocie do normalności. Dajemy zarobek, śpiąc w lokalnych schroniskach, kupując lokalne produkty, korzystając na miejscu z usług, ale też – po prostu tam będąc.
 
Na wiosennym, zaplanowanym przeze mnie, a organizowanym przez Exploruj.pl wyjeździe pt. "Langtang – trekking, rafting i dzika przyroda.", eksplorować będziemy dolinę Langtangu. Dojdziemy do najwyżej położonej osady – Kyanjin Gompy, skąd podziwiać będziemy wznoszący się wprost nad nami szczyt Langtang Lirung (7234m). W planach mamy między innymi wejście na Tsergo Ri (4984m). To wysoki, wcale niełatwy czterotysięcznik trekkingowy. Jak zdobywałem go wiosną tego roku, po dość obfitych opadach śniegu, to pomyślałem, że to na pewno nie jest najłatwiejszy szczyt, na jakim byłem. Wycieczka zajęła mi cały dzień. Większość czasu byłem sam. Podchodząc, minąłem kilka osób, później na szczycie po kilkunastu minutach dołączyła do mnie trójka trekkerów, kilka osób spotkałem w drodze powrotnej. W sumie nie więcej niż kilkanaście – to raczej niedużo jak na trekkingowe szlaki Himalajów Nepalu!
 
Podczas mojej wizyty w Langtangu wiosną tego roku cały dzień poświęciłem też na eksplorację górnej części doliny Langtang Kholi, powyżej ostatniej osady - Kyanjin Gompy. Ciągnie się ona jeszcze wiele kilometrów, a eksplorując ją, można by spędzić wiele dni. Przeszedłem szlak, którym pójdziemy wiosną przyszłego roku.
 
Po drodze napotykałem stada pasących się półdziko jaków, tary himalajskie (te ssaki mają status gatunku bliskiego zagrożenia na Czerwonej Liście IUCN), sporo ptactwa. Z daleka widziałem jakiegoś zwierzaka, który wyglądał mi trochę na irbisa (irbisa, czyli śnieżną panterę, widziałem niegdyś w Ladakhu), ale na pewną identyfikację nie było szans. Trochę wątpiłem w tę obserwację, bo wiem, że irbisy są bardzo rzadkie (status zagrożony na Czerwonej Liście), a na dodatek płochliwe, ale właściciel schroniska w Kyanjinie, w którym spałem, powiedział mi, że te zwierzęta są w tym rejonie regularnie obserwowane. Przez całą drogę w górę doliny nie spotkałem nikogo, podobnie w drodze w powrotnej. Jedyni ludzie, jakich widziałem tego dnia, poza Kyanjinem, to turyści z Tajwanu, którzy obozowali w górnej części doliny, na końcu szlaku.
 
Duża część drogi z Langtangu do Ćitwanu prowadzi wzdłuż rzeki Trisuli, która doskonale nadaje się do nietrudnych, ale dostarczających sporo emocji i dobrej zabawy, raftingów. Na naszym wyjeździe mamy w planach taką przygodę.
 
Przed wylotem z Nepalu pozwiedzamy też trochę Dolinę Katmandu. Pełno tu fascynujących zabytków. Choć miasta doliny zostały mocno zniszczone podczas ostatniego trzęsienia ziemi, to wciąż jest tu sporo do oglądania.
 
Dla kogo ten wyjazd?
  • Dla tych, którzy chcą jechać na trekking w Himalajach Nepalu, ale poszukują zakątków nieco bardziej dzikich niż najpopularniejsze szlaki takie jak Everst Base Camp czy Sanktuarium Annapurny.
  • Dla tych, którzy lubią wędrować, ale oprócz wędrowania chętnie zwiedzają, lubią obserwacje przyrodnicze i gotowi są na przygodę na górskiej rzece (nie jest wymagane żadne doświadczenie raftingowe ani kajakowe; rafting w tym programie jest dla chętnych), czy przejażdżkę rowerową.
  • To jest dobry wyjazd na pierwsze spotkanie z Himalajami i na Twój pierwszy trek w najwyższych górach świata, ale raczej nie powinien to być Twój pierwszy trekking (wielodniowa wędrówka górska) w życiu. Szlak, którym przejdziemy, jest dość łatwy dla osób lubiących chodzić i z górami zaznajomionymi, ale niektóre odcinki są długie i do takiego wielogodzinnego, codziennego chodzenia po górach trzeba być przyzwyczajonym.
  • Podchodząc w górę doliny Langtang Koli, będziemy stopniowo nabierać wysokości. Noclegi są tak rozłożone, że wszyscy powinni dobrze się zaaklimatyzować (oczywiście żadnych gwarancji w tym zakresie być nie może). Najwyższy nocleg jest na znacznej wysokości, ale poniżej 4000m, a więc dość nisko jak na standardy wielu himalajskich treków. Z każdego miejsca na treku można – w razie jakiś zdrowotnych problemów – dość szybko zejść niżej. Ten trekking jak najbardziej nadaje się więc dla osób, które nie mają doświadczenia w przebywaniu i wędrowaniu na dużej wysokości.
---
Zapraszam na RadekKucharski.com/blog, gdzie znajdziecie ten sam tekst, ilustrowany zdjęciami.

niedziela, 12 lutego 2017

Jesień w Rejonie Everestu i nowy program trekkingu

Dużą część ubiegłorocznej jesieni spędziłem w Rejonie Everestu. Prowadziłem grupę na standardowym treku z Lukli na Kala Pattar – szczyt widokowy znajdujący się nad Everest Base Camp-em (o Kala Pattar i EBC napisałem na innej stronie tego blogu. Po zakończonym treku z grupą i wylocie uczestników do Polski, ponownie pojechałem pod Everest. Trochę to były wakacje, a częściowo etap pracy nad nowym przewodnikiem. To była moja szósta wizyta w regionie Khumbu, ale pierwszy raz byłem tam prywatnie, ze swobodą działania i na nieco dłużej. Wędrowaliśmy we dwoje.

Spędziliśmy tam 20 dni. Przeszliśmy Trekking Trzech Przełęczy. To powszechnie znany szlak, ale zdecydowanie rzadziej wybierany niż główna trasa do Everest Base Camp-u i na Kala Pattar. To trek dość wymagający. Przełęcze są wysokie, a podejścia na nie są miejscami w skalnym, stromym i momentami dość przepaścistym terenie (wszystko to przejścia trekkingowe, bez wspinaczki technicznej). Zajrzeliśmy też w różne miejsca, które są obok głównego szlaku, które nie wszyscy odwiedzają – w niektórych z nich byłem po raz pierwszy. Jak się okazało, są rewelacyjne ze względu na widoki i spokojnie mogą konkurować choćby ze wspomnianym już szczytem Kala Pattar (Kala Patthar; 5646m).

Rewelacyjny widok z grzbietu moreny wysoko ponad bazą pod Ama Dablam. Widać m.in. Taboche, Czo Oyu (Cho Oyu), Lobuche East. Sama baza widoczna jest w dole. Everest Region Trek, Sagarmatha National Park, Mahalangur Himla. Solukhumbu, Himalaje, Nepal. Fot. Radek Kucharski.

Pewnie każdy, kto marzy o wędrowaniu w Himalajach, czasami myśli o treku w Rejonie Everestu. W Exploruj.pl – biurze, w którym prowadzę wyjazdy trekkingowe w Himalaje, i z którym współpracuję w zakresie przygotowania niektórych wyjazdów – od dawna mamy w ofercie trekking pod Everestem. Jest to wyjazd z wędrówką głównym, najpopularniejszym szlakiem, którego celem jest wejście na położony nad EBC szczyt Kala Pattar.

Mount Everest wystający zza grani Nuptse-Lhotse o zachodzie słońca. Widok z okolic Pangboche. Everest Region Trek, Sagarmatha National Park, Mahalangur Himla. Solukhumbu, Himalaje, Nepal. Fot. Radek Kucharski.

Nowa propozycja trekkingu, którą przygotowałem po powrocie z Nepalu jesienią ubiegłego roku, powstała z myślą o tych osobach, które chcą jechać na trek w Rejonie Everestu, ale nie chcą iść głównym szlakiem do EBC i na Kala Pattar oraz tych, którzy byli w base camp-ie, ale czują niedosyt po wcześniejszym treku i chcą wędrować tu ponownie i zobaczyć nowe miejsca. Khumbu to rewelacyjny i wyjątkowo region dla miłośników gór i warto poświęcić mu więcej uwagi niż wędrówka najpopularniejszym szlakiem.

Ama Dablam i Ama Dablam Base Camp. Everest Region Trek, Sagarmatha National Park, Mahalangur Himla. Solukhumbu, Himalaje, Nepal. Fot. Radek Kucharski.

Głównego szlaku nie da się całkowicie ominąć. Nie da się też – przy założeniu, że wyjazd nie może trwać dłużej niż 3 tygodnie – zrezygnować z lotu do Lukli (którego niektórzy chcieliby uniknąć, a dla innych jest atrakcją samą w sobie), do której można dojść z niżej położonych miejscowości już wprawdzie nie w 7 – jak kiedyś, a w 3 dni, ale to wciąż dużo. Da się jednak w wielu miejscach ominąć główny ruch turystyczny i odbyć piękny trek, podczas którego zobaczymy m.in. 4 ośmiotysięczniki! Będziemy w malowniczym Gokyo, które jest w odgałęzieniu doliny, do którego nie docierają wszyscy wędrujący do EBC. Wejdziemy na Gokyo Ri (5357m), z którego widać Czo Oju, Makalu, Lhotse, Everset i wiele, wiele innych. Przejdziemy przez dość trudną przełęcz Rendźo (Renjo La), która moim zdaniem jest najpiękniejszą widokowo spośród tych, znajdujących się na szlaku Trzech Przełęczy.

Czo Oju (Cho Oyu; 8201m) – szósty pod względem wysokości, szczyt ziemi. Widok z Gokyo. Everest Region Trek, Sagarmatha National Park, Mahalangur Himla. Solukhumbu, Himalaje, Nepal. Fot. Radek Kucharski.

Everest, Nuptse, Lhotse, Makalu, Cholatse, Taboche. Widok z przełęczy Rendźo (Renjo La). Everest Region Trek, Sagarmatha National Park, Mahalangur Himla. Solukhumbu, Himalaje, Nepal. Fot. Radek Kucharski.

Wyjazd Gokyo Ri i Rendźo La – Podniebnym szlakiem Himalajów trwać będzie 21 dni z przelotami, z czego 14 dni będziemy wędrować. Zaplanowany jest na listopad. To już po szczycie sezonu, który przypada na październik, a z moich dotychczasowych doświadczeń wynika, że pogoda w Solukhumbu jest wtedy jeszcze lepsza niż te 2-3 tygodnie wcześniej.

Zapraszamy!

---
Post jest kopią wpisu na blogu, który prowadzę na swojej stronie RadekKucharski.com.
---

poniedziałek, 12 grudnia 2016

Transport na himalajskich szlakach trekkingowych czyli trochę o nepalskich tragarzach

Pamiętam pewnego tragarza, którego spotkałem podczas mojego pierwszego treku w Himalajach, w 2000 roku. Niósł elementy słupa – prawdopodobnie do budowy linii energetycznej. Metalowe, zapewne bardzo ciężkie rury o średnicy pewnie z 10 cm, długie na około 1,5 m. Dźwigał 3 albo 4. Były ułożone poziomo w bambusowej konstrukcji na plecach. Większość ciężaru całego ładunku spoczywała na czole mężczyzny, przenoszona tam za pośrednictwem sznurków i paska z polipropylenu. Mijałem go na stromym podejściu, na wąskiej, nieco błotnistej ścieżce, w lesie. Pamiętam, że na nogach miał klapki, jak większość tragarzy. Szedł bokiem – inaczej zawadzałby rurami o drzewa.

Tragarze w Langtangu. Wiosna 2016. Langtang National Park, Nepal.

Nepalscy tragarze wciąż noszą nieprawdopodobne ciężary często niewygodne do niesienia: elementy domów i ich wyposażenia, produkty spożywcze, bagaże turystów, butle z gazem, ludzi... Tak, tak: ludzi. Idąc szlakiem pielgrzymkowym do Kedarnath w Indiach, wiosną 2015 r., mijałem wielu tragarzy. Część pielgrzymów nie jest w stanie przejść samodzielnie szlaku. Najbogatsi z nich do znajdującej się w górnej części doliny świątyni lecą helikopterem, ale część korzysta z pracujących na szlaku nepalskich tragarzy. Taki tragarz zakłada na plecy krzesło, a raczej rodzaj fotela, w którym zasiada – tyłem do kierunku marszu – pasażer: często słusznej postury starszy pan czy starsza pani.

Ładunki na szlaku w Rejonie Everestu. Specjalnie przygotowane platformy ułatwiają oparcie bagażu. Jesień 2016. Solukhumbu, Nepal.

Pamiętam też tragarza spotkanego podczas tegorocznego, jesiennego treku z grupą, w rejonie Everestu. Wieczorem, po dniu pełnym wrażeń i rewelacyjnych widoków, szliśmy w dół, z Gorakshep do Lobuche. Zeszliśmy właśnie z lodowca, robiło się ciemno. Zatrzymaliśmy się, widząc mężczyznę wpierającego ładunek o głaz na morenie. Wyglądał na wycieńczonego. Nie pamiętam, co niósł. Szedł sam, w górę. Do Gorakshep pozostawała mu na pewno ponad godzina marszu, po drodze czekało go przejście przez lodowiec – nie wyjątkowo trudny, ale wymagający skupienia i na pewno niebanalny po ciemku. Dostał od nas glukardiamid, batony i wodę. Na pewno tego potrzebował. Schodząc dalej, martwiliśmy się o niego. I bardzo się ucieszyliśmy, gdy spotkaliśmy go kolejnego dnia, idącego z pustym koszem, w dół.

Tragarz na jednym z wielu wiszących mostów na trasie do doliny Khumbu. Everest Base Camp Trek, Rejon Everestu, Solukhumbu. Himalaje Nepalu. Kwiecień 2016.

Tragarze to często młodzi chłopcy, którzy muszą pomagać w utrzymaniu siebie i rodziny. Wielokrotnie widząc ich, niosących duże ciężary, myślę o tym, jak wyglądają ich kręgosłupy i stawy nóg po kilkunastu latach takiej pracy.

Tragarze w Nepalu pracują najczęściej na znacznych wysokościach, na których każdy narażony jest na chorobę wysokościową. To nie jest tak, jak wydaje się niektórym trekkerom, że Nepalczycy nie mogą zachorować na silną chorobę wysokościową (AMS), wysokościowy obrzęk płuc (HAPE) czy wysokościowy obrzęk mózgu (HACE). Mogą! I – tak samo, jak dla nas – choroba może mieć skutek śmiertelny.

Nie wszyscy tragarze pochodzą z terenów górskich, a nawet ci, którzy urodzili się w górach, mogą zapaść na chorobę górską. Nie każdy tragarz jest Szerpą, a nie każdy Szerpa jest tragarzem. Szerpowie, czyli przedstawiciele ludu zamieszkującego okolice Everestu, raczej pracują jako przewodnicy wspinaczkowi i wysokogórscy niż tragarze. Wielu tragarzy natomiast, pochodzi z nepalskich nizin. Dźwigając duży ciężar na znacznej wysokości, mogą być narażeni na chorobę górską nawet bardziej, niż idący na lekko trekker z zachodu!

Transport bagaży turystów na szlaku w Rejonie Everestu. Okolice Pheriche. Everest Base Camp Trek, Sagarmatha National Park, Solukhumbu, Nepal. Jesień 2016.

Rozmaite organizacje próbują dbać o prawa tragarzy w Nepalu. Budowane są schroniska dla tragarzy, organizowane są banki odzieży i obuwia. Próbuje się też podnosić świadomość turystów korzystających z usług tragarzy poprzez rozmaite kampanie wdrażane przez organizacje nepalskie i zagraniczne, ale też przez lokalne trekkingowe biura turystyczne. Zobacz na przykład:

Co można zrobić? – Większość trekkerów wędrujących dziś po Himalajach Nepalu wynajmuje tragarzy na swój trek. Ma wówczas realny wpływ na to, jak ich praca wygląda. Tragarze to nie nasi służący, ale partnerzy na trekkingu. Bez ich pracy przejście treku przez wielu wędrowców byłoby niemożliwe lub bardzo trudne.

To nie jest tak, że skoro wielu tragarzy dźwiga kilkadziesiąt kilogramów (Ciężar wielu ładunków da się oszacować przeliczając np. ilość butelek czy puszek z napojami i ich objętość. Z takich kalkulacji często wychodzi ciężar ok. 60 kg, a nawet większy!), to możemy załadować naszego portera ciężkim bagażem należącym do kilku osób. IPPG (The International Porter Protection Group) – organizacja, zajmująca się prawami tragarzy trekkingowych sugeruje, by tragarz w Nepalu nie nosił więcej niż 30 kg zastrzegając, że waga ładunku powinna być dostosowana m.in. do warunków na szlaku (patrz punkt 5 w Trekking Ethics: the 5 Guidelines). Uważam, że w wielu przypadkach powinno to być znacznie mniej. Zależy to m.in. od terenu, w jaki się wybieramy, wysokości na jakiej będziemy, długości trasy. Jest chociażby wielka różnica między trekiem do Sanktuarium Annapurny, wędrówką w rejon bazy pod Everestem, a szlakiem Trzech Przełęczy w Rejonie Everestu. Na trzecim z nich 30 kg to na pewno duuuużo za dużo. Na pierwszych dwóch, a na pewno na treku w rejon bazy pod Everestem standardowym szlakiem, też powiedziałbym, że tragarz nie powinien nieść więcej niż ok. 20 kg.

Większość towarów niesiona jest przez wiele dni zanim trafi do docelowego schroniska czy sklepiku. Rejon Everestu, Himalaje Nepalu. Jesień 2016.

Korzystając z usług tragarza, pamiętajmy, że on też może – a raczej powinien – mieć swoje rzeczy osobiste. W szczególności na treku w rejonie Everestu powinien mieć dodatkowe ubrania. Należy brać też pod uwagę sytuacje awaryjne. W normalnych warunkach jest tak, że tragarz niesie nasz duży plecak plus swoje rzeczy, a trekker niesie swój mniejszy plecak, w którym jest jakaś dodatkowa kurtka, zapewne aparat fotograficzny, woda. Zdarza się jednak, że turysta źle się czuje, jest osłabiony. Wówczas chętnie oddaje również swój mały plecak tragarzowi. To wcale nie jest sytuacja rzadka, a przecież nietrudno sobie wyobrazić taką, w której będziemy potrzebowali więcej pomocy. Biorąc powyższe pod uwagę, myślę, że szykując bagaż przeznaczony do niesienia przez tragarza, w szczególności na trekkingu, którego część biegnie powyżej 4000 m, powinniśmy starać się, by nie ważył on więcej niż ok. 15 kg.

Tragarze na szlaku w rejonie Everestu. Mają specjalne, drewniane podpórki, których używają do opierania ładunku na postoju. Park Narodowy Sagarmatha. Solukhumbu, Nepal. Wiosna 2016.

Pamiętajmy też, że nasz bagaż powinno dać się w miarę wygodnie nieść. Wielokrotnie zobaczycie bardzo niewygodne ładunki. O materiałach budowlanych już wspomniałem; plecaki powiązane po kilka sztuk, czy walizki na kółkach na pewno też nie są wygodne do niesienia, a takie oddawana są tragarzom wcale nie rzadko. Tak, tragarze radzą sobie z takimi ładunkami. Na pewno jednak dużo wygodniej, a przede wszystkim bezpieczniej, będzie im się szło z plecakiem – nawet jeśli dodatkowo dowiążą pętlę, która umożliwi im wsparcie części ciężaru w stylu nepalskim: na czole. Pomóżmy też w dostosowaniu plecaka, pokażmy jak używać pasa biodrowego – oczywiście nie każdy tragarz będzie chciał z tego korzystać, ale część pewnie tak i pewnie będzie im wtedy wygodniej.

W Nepalu funkcjonują ubezpieczenia dla tragarzy. Ponoć są one obowiązkowe w niektórych rejonach trekkingowych. W pozostałych, czy takie ubezpieczenie wykupić, czy nie zależy od agencji zatrudniającej tragarza. Niektóre opłacają ubezpieczenie, inne nie. Uważam, że powinniśmy dbać, by nasz tragarz był ubezpieczony. Korzystając z usług agencji, należałoby upewnić się, że obsługa naszego treku – tragarze i przewodnik – mają ubezpieczenie.

Na szlaku do bazy pod Everestem. Kwiecień 2016. Solukhumbu Nepal.

Tragarza można wynająć na własną rękę, po prostu szukając osoby, która zgodzi się nieść nasz bagaż, na początku treku. W wielu miejscach, w których rozpoczynają się szlaki trekkingowe, bez problemu da się to zorganizować. Ma to swoje dobre i złe strony. Jeśli zatrudniamy tragarza bezpośrednio, to mamy szanse zapłacić nieco mniej, a nawet jeśli nie, to cała kwota, którą zapłacimy, trafi do niego, natomiast gdy korzystamy z agencji, musimy liczyć się z tym, że część pieniędzy zostanie pobrana jako prowizja, a część pójdzie na ubezpieczenie (jeśli agencja takie wykupuje) i w efekcie tragarz zarobi trochę mniej. Dlatego pewnie większość tragarzy powiedziałaby, że woli być zatrudniana bezpośrednio. Z drugiej strony, pomijając już tu kwestię ubezpieczenia, o którym już pisałem, agencja powinna wziąć odpowiedzialność za zatrudnianego tragarza. W razie problemów – a takie rzadko, bo rzadko, ale zdarzają się – będziemy mogli skontaktować się z biurem i prosić o ich rozwiązanie. Co więcej, jeśli nasz trekking organizuje agencja, która zatrudnia obsługę dla nas (choćby jednego tragarza), to przysługuje nam prawo do tańszego dokumentu TIMS, który jest obowiązkowy dla wszystkich wędrowców górskich w Nepalu.


Na marginesie, polecam film "Pod ciężarem wolności" w reżyserii Pavola Barabasza o tragarzach pracujących po słowackiej stronie Tatr. Zaopatrując schroniska górskie dźwigają ładunki ważące nawet powyżej 100 kg! Film jest rewelacyjny, zdobył wiele nagród, m.in. Grand Prix 12. Spotkań z Filmem Górskim. Nie wspominam tego filmu tu, by zaprzeczyć części tego, co napisałem powyżej. Pamiętać chyba trzeba, że trekkingi w Nepalu, odbywają się na znacznej wysokości i trwają wiele dni.

---
Post jest kopią wpisu na blogu, który prowadzę na swojej stronie RadekKucharski.com.
---

wtorek, 6 grudnia 2016

Sprzęt na trekkingu w Himalajach – zasilanie GPS-a z powerbanku

Podczas trekkingów używam GPS-a firmy Garmin model eTrex Vista HCx. Służy mi przede wszystkim do zapisywania tracków (śladów / ścieżek) i waypointów (punktów orientacyjnych na trasie), jest więc cały czas włączone podczas marszu – zwykle około 8h dziennie. Urządzenie zasilane jest dwiema bateriami typu AA. Może działać zasilane przez kabel USB (ma gniazdo USB Mini-B) i wówczas może działać bez baterii. Przy moim wykorzystaniu komplet 2 baterii starcza mniej więcej na 2 dni użycia, co na długich trekkingach w obszarach o ograniczonym dostępie do sklepów, a więc między innymi na wielu trekkingach w Himalajach, stanowi spory problem. Zwykle baterii paluszków nie da się kupić, a nawet jeśli, to są to często baterie kiepskiej jakości, na których GPS działa jeszcze krócej. Trzeba dźwigać więc spory ich zapas. Zużyte też często dźwigam, bo nie mam sumienia wyrzucać ich w miejscach, gdzie nie sposobów na ich właściwą utylizację nie mówiąc o recyklingu.

Kilka lat temu używałem akumulatorków. Efekt był słaby. Po kilku (może kilkunastu) cyklach ładowania pojemność akumulatorków była niewielka, a na dodatek źródła prądu szybko się rozładowywały nawet, gdy nie były w użyciu. Wprawdzie – ponoć – nowe akumulatorki pozbawione są tych mankamentów (w szczególności świetne mają być w tej kwestii akumulatorki Eneloop), ale nawet jeśli tak jest, to i tak kwestią jest ich ładowanie, bo nawet jeśli starczą na 2-3 dni używania, to na dwutygodniowym treku albo trzeba nosić wiele kompletów, albo mieć możliwość ładowania. A z tym ostatnim nie zawsze jest łatwo. W Ladakhu, w którym bywam często, na większości szlaków śpię w namiocie z dala od osad ludzkich (a więc i prądu), a na wielu trekach w Himalajach Nepalu za ładowanie urządzeń elektrycznych w schroniskach (lodge'ach) na trasie trzeba niemało płacić.

Podobne do powyższych rozważania doprowadziły mnie przed ostatnim wyjazdem do wniosku, że czas spróbować zasilać mojego GPS-a z baterii słonecznej (wszak w wielu miejscach, po których chodzę, słońca nie brakuje). Sądziłem, że GPS bez baterii, podłączony bezpośrednio do panelu słonecznego, uruchomi się, ale pewnie wyłączy przy spadku napięcia, gdy wejdę w zacienione miejsce. Dlatego wymyśliłem rozwiązanie pośrednie. GPS-a podłączyłem do powerbanku, a drugi powerbank ładowałem w tym czasie przy użyciu z panelu słonecznego.

Mój Garmin GPS eTrex Vista HCx zasilany z powerbanku ISY 2200mAh.

Trochę było niepewności przy wyborze konkretnego sprzętu. Okazało się, że z niektórymi powerbankami, GPS bez baterii uruchamiał się, ale wyłączał po chwili. Tak, jakby powerbank "nie widział" mojego urządzenia i po chwili przestawał zasilać. Sprawdziły się powerbanki ISY 2200mAh. Z takim powerbankiem, przy wykorzystaniu jak opisałem powyżej, mój GPS działał mi 2-3 dni, co dawało mi sporo czasu na naładowanie drugiego.

Powerbank ISY 2200mAh.

Ładowałem panelem słonecznym Brofish SC14002 Sunny 2x USB (zobacz też w polskim sklepie). Podobnie jak w przypadku powerbanków, wybór panelu słonecznego nie był wcale łatwy. Obserwowałem, czego używają inni na prowadzonych przeze mnie trekkingach. Z kilku paneli solarnych, które widziałem, działał dobrze tylko ten Brofish.

Panel słoneczny Brofish zamocowany na moim plecaku podczas trekkingu w Himalajach Nepalu

Złożony panel Brofish Brofish SC14002 Sunny 2x USB ma wielkość 26x15 cm.

Z tyłu panelu solarnego Brofish jest wygodna kieszonka umożliwiająca schowanie ładowanego urządzenia. Są też pętelki ułatwiające umocowanie solara na plecaku.

Powyżej opisany zestaw testowałem na ostatnich trekach w Rejonie Everestu. Wędrowałem jesienią, z reguły miałem słoneczną pogodę. Na naładowanie 2200mAh powerbanku mój panel słoneczny, przymocowany do górnej części plecaka, potrzebował zwykle dużej części dnia. Oczywiście byłem cały czas w ruchu, idąc czasami tak, że promienie słońce padały wprost na panel, a czasami szedłem w cieniu. Słabo się sprawdzał, gdy oprócz powerbanku (panel ma dwa wyjścia USB) miałem podłączony jeszcze telefon lub tablet – wówczas urządzenia ładowały się bardzo wolno. Szybko takich eksperymentów zaniechałem, więc nie należy tego traktować jako porządny test.

Ostatecznie zestaw: eTrex Vista HCx, 2x powerbank ISY 2200mAh, panel słoneczny Brofish Sunny 12W, dwie baterie AA (na wszelki wypadek, żeby GPS nie wyłączył się, w przypadku rozładowania powerbanku), kabelek USB, sprawdził się w sposób zadowalający na dwóch trekkach – jednym 11-dniowym, drugim 20-dniowym. Chyba trochę mniej dźwigałem, na pewno naprodukowałem mniej śmieci.

---
Post jest kopią wpisu na blogu, który prowadzę na swojej stronie RadekKucharski.com.
---

Trekking w Rejonie Everestu – Base Camp czy Kala Pattar oraz dlaczego nie lubię spać w Gorak Shep

Wyznaczając cel wędrówki głównym szlakiem w Rejonie Everestu w Nepalu, zwykle uznaje się, że jest nim Everest Base Camp. (Poprawniej należałoby mówić Everest South Base Camp, czyli baza południowa, bo jest jeszcze baza po tybetańskiej, a więc północnej stronie góry.) Czy jednak Base Camp (EBC) jest najciekawszym i najważniejszym miejscem dla trekkera udającego się w górną część doliny Khumbu?

Base Camp po stronie nepalskiej zaznaczony na większości współczesnych map znajduje się w górnej części doliny Khumbu, na prawym skraju lodowca o tej samej nazwie (po lewej jak podchodzimy od dołu), na zakręcie tegoż lodowca, pod szczytem Khumbutse, na wysokości ok. 5270 m n.p.m. Jest rzeczywiście miejscem, gdzie obozują współcześnie wspinacze, których celem jest wejście na Everest od strony nepalskiej – w zdecydowanej większości uczestnicy wypraw komercyjnych – oraz obsługa tych wypraw.

Niespodzianka numer 1: jesienią często nie ma tam ani jednego namiotu!!! Sezon wypraw na Everest od strony nepalskiej jest wiosną (późny kwiecień i maj), jesienią nikt albo prawie nikt się tu nie wspina.

Miejsce współczesnej lokalizacji bazy pod Everestem po stronie nepalskiej (Everest South Base Camp) na lodowcu Khumbu. Listopad 2016. W bazie jest pusto!
Solukhumbu, Nepal.

Niespodzianka numer 2: wiosną jest tu spore miasteczko namiotowe i klimat raczej daleki od atmosfery górskiej przygody czy spotkania z dziką, surową przyrodą – czego chyba wciąż wiele z nas w górach poszukuje. Nie sądzę, by było możliwe poznanie tu sław wspinania, czy porozmawiania ze wspinaczami. Ci, którzy mieszkają w bazie, mają swoje cele i jeśli nie zostaniemy wprowadzeni tam przez alpinistę, który akurat wtedy będzie miał w bazie znajomych, to mało prawdopodobne jest, by ktokolwiek pozytywnie zareagował na naszą wizytę. Zwykle trekkerzy dochodzą do flag modlitewnych, które są rozwieszone na początku bazy i po zrobieniu zdjęć wracają do Gorakshep.

Wiosenny widok na Everest Base Camp na lodowcu Khumbu. To zdjęcie zrobiłem 22 kwietnia 2015 r., na 3 dni przed tragicznym trzęsieniem ziemi.
Solukhumbu, Nepal.

Niespodzianka numer 3: z Base Campu praktycznie nie widać Everestu!!! Owszem, Mount Everest widać kilkanaście minut przed dojściem do bazy, z moreny, przed zejściem na lodowiec, ale z wielu miejsc w bazie, w szczególności z głównego miejsca przy flagach modlitewnych, nie widać go albo widać mały fragment wierzchołka. Większość góry zasłonięta jest przez Ramię Zachodnie (West Shoulder) Everestu (które zresztą stąd wygląda imponująco). Dość dobrze widać lodospad Khumbu (który muszą pokonać śmiałkowie wspinający się na Everest z tej strony), ale nie jest też tak, że tuż pod lodospad da się łatwo i szybko podejść.

Everest Base Camp, lodowiec Khumbu. Po lewej przełęcz Lho, a za nią Changtse. Na środku lodospad Khumbu. Nad nim West Shoulder Everestu. Wierzchołka Everestu prawie stąd nie widać – delikatnie wystaje nad widoczną po prawej, opadającą w prawo granią.
Listopad 2016. Region Everestu, Solukhumbu, Nepal.

Na mapach zaznaczony jest też "Old Everest Base Camp". To miejsce, gdzie bazowały niektóre wyprawy udające się na Everest, w tym brytyjska wyprawa w 1953 roku, podczas której Sir Edmund Hillary i Tenzing Norgay Sherpa stanęli na wierzchołku. Znajduje się ono po przeciwnej stronie lodowca Khumbu, pod Nuptse. Ponoć chodzą tam niektórzy trekkerzy. Ja nie byłem, nie wydaje mi się też, by prowadziła tam łatwa droga. Nie rozeznawałem tego dokładnie, ale nie widziałem ewidentnej ścieżki. Nawet jeśli taka istnieje, to jest to ścieżka na lodowcu, a przejście wymaga koncentracji i ostrożności, tym bardziej że jak sądzę, nie często tamtędy ktoś chodzi, a sytuacja na lodowcu przecież zmienia się codziennie.

Drugi cel wędrówki w górnej części doliny Khumbu to szczyt Kala Pattar (Kala Patthar) o wysokości ok. 5646 m n.p.m. Większość tych, którzy ruszają na szlak z przekonaniem, że powinni iść do bazy, z czasem dowiaduje się, że to Kala Pattar, a nie Base Camp jest miejscem dla wilu osób ciekawszym. To stąd, a nie z bazy doskonale widać Everest! Główny szczyt, Wierzchołek Południowy (8748 m n.p.m.), Uskok Hillarego i Przełęcz Południową, z której w przeciwną stronę, naprzeciw Everestu wznosi się szczyt Lhotse.

Widok na Everest ze szczytu Kala Pattar (ok. 5646 m n.p.m.). Zdjęcie wiosenne. W dole, na skraju lodowca, wyraźnie widać mnóstwo namiotów w Base Campie. Na prawo od nich lodospad Khumbu (Khumbu Icefall), nad bazą Lho La i Changtse (w Tybecie), nad lodospadem Zachodnie Ramię Everestu (Everest West Shoulder) i nad nim szczyt z wyraźnie widocznym Wierzchołkiem Południowym (South Summit). Na skraju zdjęcia po prawej, w górze, widać Przełęcz Południową. Na prawo od niej jest Lhotse, ale to już poza kadrem.
Kwiecień 2015. Region Everestu, Solukhumbu, Nepal.

Dalej w prawo widać całą panoramę szczytów znanych już trekkerom z wcześniej odbytej drogi, m.in. Ama Dablam, Kangtegę i Thamserku, a w dole długi jęzor lodowca Khumbu. Pod Everestem lodospad Khumbu, który stąd widać doskonale, a pod nim Base Camp – widać tam nawet pojedyncze namioty (jeśli akurat tam są)! Dalej w lewo Ramię Zachodnie (West Shoulder), przełęcz Lho i leżący po stronie tybetańskiej Changtse (7543 m n.p.m.), a później Khumbutse, Lingtren i piękna Pumori, która jest wprost nad naszymi głowami, bo Kala Pattar to taka niezbyt urodziwa czarna skałka właśnie pod Pumori.

Piękna Pumori (7161 m n.p.m.) i leżący pod nią szczyt widokowy Kala Pattar (ok. 5640 m n.p.m.). Wiosna 2016.
Everest Base Camp Trek, Solukhumbu, Nepal.

Gdzie spać?

W górnej części doliny Khumbu są dwa miejsca, w których znajdują się schroniska (lodge). Jednym jest położone niżej Lobucze (Lobuche; ok. 4930 m n.p.m.), drugim – Gorakshep (ok. 5160 m n.p.m.). W pierwszym jest nieco cieplej, są zdecydowanie lepsze schroniska. W drugim są gorsze warunki, jest ograniczony dostęp do wody, ale przede wszystkim Gorakshep jest położony wyżej! Wydawać się może, że to nieco ponad 200 m różnicy wysokości nie powinno mieć wielkiego znaczenia, ale na tej wysokości ma duże. Po pierwsze te ponad dwieście, to niewiele mniej niż 300, a 300 m to zalecana ze względu na aklimatyzację różnica wysokości między kolejnymi noclegami. Dla prawidłowej aklimatyzacji – a zatem i naszego bezpieczeństwa – nie powinniśmy spać wyżej niż 300 m (wg niektórych zaleceń 500 m) niż poprzedniej nocy. (Jeśli ten warunek nie może być spełniony, wówczas na nowej wysokości należy spać przynajmniej 2 noce.) Jeśli spaliśmy w Dingboche (ok. 4320 m n.p.m.) albo w Pheriche (ok. 4280 m n.p.m.), jak większość wędrowców na tej trasie, a nawet jeśli przyszliśmy z Chukhungu (ok. 4740 m n.p.m.) przez przełęcz Kongma, to po drodze do Gorakshep i tak powinniśmy spać w Lobuche przynajmniej jedną noc. Po drugie te ponad 5000 m, na którym leży Gorakshep, to bardzo duża wysokość! Wiele osób nie śpi tam dobrze, zwłaszcza w pierwszą noc, a rano wiele nie jest w świetnej kondycji do dalszej wędrówki.


Na marginesie, Gorakshep to też baza. Wprawdzie nie jest to baza współczesna, ale wyprawy używały tego miejsca jako bazy w przeszłości – można więc powiedzieć, że to jeden ze starych base campów. Tutaj zlokalizowana była baza szwajcarskiej wyprawy, która w 1952 r., a więc na rok przed zakończoną sukcesem wyprawą brytyjską, próbowała zdobyć najwyższy szczyt ziemi (patrz K.Reynolds "Everest. A trekker's guide.", Cicerone Press 2012).


Gorakshep – widok z drogi na Kala Pattar. Osada leży przy morenie potężnego lodowca Khumbu. Wokół fantastyczna panorama. Wyróżniający się szczyt po lewej to Ama Dablam.
Kwiecień 2016. Rejon Everestu, Solukhumbu, Nepal.

Rozwiązaniem, moim zdaniem, najrozsądniejszym – pod warunkiem, że nie mamy sporego zapasu czasu, który pozwoliłby nam na porządną aklimatyzację w Lobuche i późniejsze podejście do Gorakshep – jest wczesna pobudka w Lobuche, podejście do Gorakshep (dla większości trekkerów to nie więcej niż 3h), wejście na Kala Pattar lub do Base Camp-u i powrót przez Gorakshep do Lobuche. To spokojnie da się zrobić w umiarkowanym tempie, z czasem na odpoczynek i posiłek w Gorakshep. A po zejściu do Lobuche będziemy mieli dobre warunki na zasłużony wypoczynek – o wiele lepszy niż ten, który mielibyśmy w Gorakshep.

Wprawdzie jest możliwe zarówno wejście na Kala Pattar, jak i odwiedzenie Base Campu w jeden dzień z Lobuche, ale to opcja dla naprawdę szybkich wędrowców, a ze względu na wysokość dość ryzykowna. Odradzam ją. Zrobiło to raz dwóch moich klientów wraz z młodym tragarzem, który im towarzyszył. Z Lobuche ruszyliśmy wspólnie ok. 5:30 rano. Chłopaki odłączyli się od nas po niespełna godzinie. W szybkim tempie doszli do Gorakshep, weszli na Kala Pattar, zeszli z powrotem do Gorakshep, podeszli do bazy (nie ma bezpośredniej drogi z K.P. do EBC, a ścieżka prowadząca ze szczytu do podnóża K.P. praktycznie dochodzi do Gorakshep i tam łączy się z drogą do base campu) i zeszli przez Gorakshep do Lobuche. Doszli o zmroku — mocno zmęczeni.

Lobuche, podobnie jak Gorakshep, leży przy jęzorze lodowca Khumbu, po zachodniej jego stronie. Widok z przełęczy Kongma.
Listopad 2016. Rejon Everestu, Solukhumbu, Nepal.

Zatem jeśli nie śpimy w Gorakshep, to najprawdopodobniej będziemy musieli wybrać Kala Pattar albo Base Camp. (Robienie obu w kolejne dni podchodząc dwukrotnie z Lobuche, raczej sensu nie ma.) Decyzja zależna będzie między innymi od naszego stanu wypoczęcia i aklimatyzacji oraz od pogody. Jeżeli pogoda zapowiada rewelacyjne widoki i jeśli dobrze się czujemy, to – moim zdaniem – zdecydowanie wybór powinien paść na Kala Pattar. Po pierwsze – jak już pisałem na początku – to stamtąd, a nie z bazy są rewelacyjne widoki. Po drugie, no cóż... Kala Pattar urodziwą górą wprawdzie nie jest, ale w końcu to szczyt i to wcale nie mały, a nie jakieś tam miejsce na lodowcu otoczone ewentualnie masą kolorowych namiocików. ;)

***
A tutaj można zobaczyć Everest z niebywałą dokładnością! Obraz powstał z połączenia 400 fotografii wykonanych przez Davida Breashearsa teleobiektywem z punktu nad Base Campem. Polecam też spojrzenie na bazę w programie Google Earth lub na obrazie satelitarnym w Google Maps – kliknij tu.

---
Post jest kopią wpisu na blogu, który prowadzę na swojej stronie RadekKucharski.com.
---

czwartek, 13 października 2016

Co na trekking w Himalajach: buty - część 2

O butach już było – patrz mój wpis ze stycznia ub.r. Kolejne wyjazdy przyniosły jednak nowe doświadczenia i nowe wnioski, którymi chcę się tu krótko podzielić.
 
O tym, że na trekkingi w Himalajach, a w szczególności w Ladakhu, wybieram buty skórzane, już pisałem. Do niedawna były to buty skórzane z membraną i wewnętrzną wyściółką wykonaną z materiału syntetycznego. Buty te nie odprowadzały wilgoci w sposób zadowalający, stopy pociły mi się podczas marszu, a w efekcie zimą i podczas wejść na wyższe szczyty, w mrozie, podczas postojów i wolniejszych podejść nogi bardzo mi marzły.
 
Drugi rok używam butów skórzanych z wyściółką wewnętrzną wykonaną również ze skóry. Buty te nie mają żadnej membrany. Sprawdzają się rewelacyjnie – świetnie oddychają. Oczywiście nie jest tak, że w upalne dni czy po intensywnym marszu stopę mam zupełnie suchą, ale praktycznie nigdy nie jest istotnie mokra i w efekcie w mroźne dni nie marznie. Buty te da się skutecznie zaimpregnować woskiem więc jestem w nich chroniony przed wilgocią z zewnątrz.
 
Pisałem już o skarpetach. Bardzo ważne, by stopa pozostawała sucha. Tu ważne jest przede wszystkim to, by but odpowiednio oddychał, ale istotny jest również właściwy dobór skarpet. Pisałem już wcześniej, że po doświadczeniach z różnymi skarpetami używam SmartWool-i. Testowałem różne modele – najlepiej sprawdzają się dla mnie grubsze skarpety (tak, tak, nawet w gorące dni). Wybieram skarpety "heavy cushion" (w podanej firmie ten model) – dobrze izolują, amortyzują, dobrze odprowadzają wilgoć i chronią przed otarciami i bomblami.
Skarpety biorą udział w odprowadzaniu wilgoci z buta. Ułatwić to można podwijając nieco nogawki spodni tak (jeśli warunki atmosferyczne na to pozwalają), by górna część skarpetki (skarpeta powinna być wyciągnięta na łydce, nie zwinięta) była na zewnątrz i dzięki tamu szybciej schła.
 
Jeszcze kilka słów o doborze butów do rodzaju aktywności. Większość producentów dzieli buty ze względu na ich przeznaczenie. Bardzo ciekawa wydaje mi się kategoryzacja produktów ze względu na aktywność i rodzaj szlaku stosotana przez niemiecką firmę Meindl. Każdej aktywności przypisane są kody literowe zależne również od rodzaju szlaku jakim będziemy się poruszać; te kategorie pojawiają się w opisie poszczególnych modeli butów. Ja używam butów z kategorii B/C i buty z tej kategorii zalecam na większość treków w Ladakhu. Na wielu trudniejszych szlakach w Ladakhu chodzimy rzadko uczęszczanymi ścieżkami, często wąską ścieżką trawersując strome zbocze, często po piargach, sypiących się zboczach, kamienistymi dnami dolin. Potrzebne są mocne, odporne, dobrze trzymające staw skokowy buty. Tych samych butów używam na innych trekach w Himalajach choć w rejonie Everestu, a na pewno na trekkingu do Sanktuarium Annapurny wystarczą buty kategorii B czy A/B.